Tổng hợp quy tắc phát âm tiếng anh đầy đủ và chuẩn nhất

1. Những quy tắc phát âm tiếng Anh cần nắm

Trước khi bước vào chặng đường chinh phục tiếng Anh, đầu tiên có 4 quy tắc phát âm chuẩn bạn cần biết.

1.1 Quy tắc phát âm tiếng Anh theo chuẩn IPA

Quy tắc phát âm tiếng Anh chuẩn IPA là gì?

IPA là viết tắt của từ tiếng Anh: International Phonetic Alphabet – Bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế. Đây là hệ thống ngữ âm được tạo ra bởi các nhà ngôn ngữ học với mục đích thể hiện âm tiết trong mọi ngôn ngữ một cách chính xác và riêng biệt. IPA được phát triển bởi Hội Ngữ âm Quốc Tế với tư cách trở thành tiêu chuẩn phiên âm cho mọi thứ tiếng trên thế giới.

Nguyên tắc của IPA tạo ra để đem đến một ký hiệu độc nhất cho mỗi âm đoạn, dùng để phân biệt những đơn âm được viết bằng cách kết hợp hai mẫu tự khác nhau và những từ có cùng một cách viết nhưng lại có hai cách đọc. Theo đó, các mẫu tự trong bảng sẽ chỉ có một cách đọc duy nhất nhất và không phụ thuộc vị trí trong từ.

Cấu tạo IPA như thế nào?

IPA chứa 44 âm bao gồm các nguyên âm và phụ âm. Trong đó:

• 20 nguyên âm (vowel sounds) gồm có: 12 nguyên âm đơn (monophthongs) nằm ở phần trên bên trái và 8 nguyên âm đôi (diphthongs) tại phần trên bên phải của bảng.
• 24 phụ âm (consonant sounds) nằm phía dưới bảng và được xếp theo phụ âm không rung và phụ âm rung được in đậm.

Cách ghi nhớ bảng phiên âm tiếng Anh IPA

Một số phương pháp giúp bạn giúp ghi nhớ nhanh bảng phiên âm IPA:

• Ưu tiên chọn những video hướng dẫn đọc IPA bởi giáo viên bản ngữ thay vì nhìn bảng.
• Thực hành luyện đọc, phát âm mỗi ngày
• Bên cạnh việc tra từ điển để xem nghĩa của từ thì bạn nên kết hợp lướt qua phiên âm của từ để biết được quy tắc phát âm từ đó như thế nào

1.2 Quy tắc phát âm tiếng Anh với từ có đuôi e/es/ed

Quy tắc phát âm “ed”

Quy tắc phát âm “ed” sẽ có 3 cách chính:

• Phát âm là /id/ khi động từ đó kết thúc bằng âm /t/ hoặc /d/. Ví dụ như: decided, started,invited,…
• Phát âm là /t/ khi động từ có phát âm cuối là /s/, /f/, /p/, /ʃ/, /tʃ/, /k/. Ví dụ các từ: looked, kissed, watched, washed,…
• Phát âm là /d/ áp dụng với các từ còn lại. Ví dụ như: played, learned, used,…

Tuy nhiên một số từ có cách phát âm đuôi ed sẽ không tuân thủ theo quy tắc phát âm như 3 trường hợp trên. Chẳng hạn như một số từ có đuôi ed khi dùng làm tính từ sẽ được phát âm /d/ như: aged, blessed, naked, ragged,…

Quy tắc phát âm “s/es”
Tương tự như phát âm ed, cách phát âm s/es có 3 quy tắc chính:

• Quy tắc 1: Phát âm là /s/ khi tận cùng là các âm -p, -f, -k, -t và các âm vô thanh như /f/, /t/, /k/, /p/,/θ/ như các từ: cooks, stops,…
• Quy tắc 2: Phát âm là /iz/ khi tận cùng là các phụ âm gió /s/, /z/, /∫/, /t∫/, /dʒ/, /ʒ/ và các chữ cái -sh, -ce, -s, -ss, -z, -ge, -ch, -x. Ví dụ như: changes, practices, recognizes,…
• Quy tắc 3: Phát âm là /z/ đối với những trường hợp còn lại. Ví dụ các từ: plays, stands,…

Các trường hợp đặc biệt của quy tắc phát âm phát âm s/es mà người học cần biết:

• Để phân biệt giữa s và es phải dựa vào âm tiết cuối của phần phiên âm thay vì chữ cái cuối của từ.
• Đối với dạng sở hữu cách, dạng viết tắt của is, has thì đều được phát âm là /s/.

1.3 Quy tắc nhấn trọng âm trong tiếng Anh

Có 9 nguyên tắc nhấn trọng âm trong tiếng Anh:

• Nguyên tắc 1: Động từ có 2 âm tiết trọng âm sẽ rơi vào âm tiết thứ 2. Ví dụ như: Enjoy, collect, invite,…Tuy nhiên ngoại trừ các từ: listen, open, offer,…
• Nguyên tắc 2: Danh từ và tính từ có 2 âm tiết thì trọng âm sẽ rơi vào âm tiết thứ nhất. Ví dụ: mountain, evening, busy, pretty,… Ngoại trừ các từ: machine, mistake, alone,…
• Nguyên tắc 3: Đối với danh từ ghép, thông thường trọng âm rơi vào âm tiết thứ nhất. Ví dụ: raincoat, bookshop, tea-cup,…
• Nguyên tắc 4: Với các từ tận cùng là đuôi: -ic, -ish, -ian, -tion, -sion, -ical, -ance, -ence, -ious, -iar, -ity có trọng âm nhấn tại âm tiết ngay trước nó. Ví dụ như: economic, vision, action, capacity,..
• Nguyên tắc 5: Các từ có 3 âm tiết trở lên, trọng âm nhấn tại âm tiết thứ 3 tính từ cuối lên. Như: economy, industry, intelligent,…
• Nguyên tắc 6: Những từ có các hậu tố -ee, -eer, -ese, -ique, -esque, -ain trọng âm sẽ rơi vào chính âm đó. Ví dụ: mentee, engineer, unique,…
• Nguyên tắc 7: Trọng âm chính của từ không thay đổi nếu từ đó có hậu tố -ment, -ship, -ness, -er/or, -hood, -ing, -en, -ful, -able, -ous, -less. Ví dụ: environment, kindness, neighbor, jealous,…
• Nguyên tắc 8: Trọng âm rơi vào âm tiết thứ 3 từ dưới tính lên nếu từ đó tận cùng là -graphy, -ate, -gy, -cy, -ity, -phy, -al. Ví dụ: geography, technology, ability, communicate,…
• Nguyên tắc 9: Đối với tính từ ghép, trọng âm sẽ rơi vào từ thứ hai. Ví dụ: bad-tempered, well-done,…

1.4 Quy tắc nối âm trong tiếng Anh

4 quy tắc nối âm quan trọng bạn cần biết khi luyện phát âm tiếng anh

Phụ âm đứng trước nguyên âm

Đọc nối phụ âm và nguyên âm khi phụ âm đứng trước nguyên âm. Ví dụ cụm từ “look at that” khi nối âm sẽ thành /lʊ kæt ðæt/.

Tuy nhiên, nếu đứng trước nguyên âm là một phụ âm gió thì bạn phải chuyển phụ âm không gió trước khi nối với nguyên âm.

Nguyên âm đứng trước nguyên âm

Đối với quy tắc này buộc phải thêm một phụ âm vào giữa hai nguyên âm để nối theo hai cách:

• Nguyên âm tròn môi như /ou/ hoặc /au/ cần thêm “w” vào giữa.
• Nguyên âm dài môi như /e/ hoặc /i/ sẽ thêm phụ âm “y” vào giữa.

Phụ âm đứng trước phụ âm

Khi có hai hoặc nhiều phụ âm cùng nhóm đứng gần nhau, bạn chỉ cần đọc một phụ âm là được.

Các nguyên tắc khác

• Nếu chữ u hoặc chữ y đứng sau chữ t sẽ phát âm là /ch/.
• Nếu chữ u hoặc y đứng sau chữ d ta sẽ phát âm là /dj/.
• Nếu phụ âm t không là trọng âm và nằm giữa hai nguyên âm, nên đọc là /d/.

2. Một số lưu ý khi học cách phát âm tiếng Anh

Dưới đây là một số lưu ý về quy tắc phát âm mà bạn cần cân nhắc khi luyện phát âm theo bảng phiên âm IPA.

2.1 Chú ý phần thanh quản

Khi phát âm thì thanh quản của âm hữu thanh và vô thanh sẽ biểu hiện khác nhau:

• Những âm hữu thanh khi phát âm sẽ làm rung thanh quản, bao gồm các nguyên âm như: b/, /d/, /g/, /v/, /z/, /m/, /n/, /w/, /j/, /dʒ/, /ð/, /ʒ/.
• Ngược lại, các âm vô thanh sẽ không làm rung thanh quản khi phát âm. Âm vô thanh trong tiếng Anh bao gồm: /p/, /t/, /k/, /f/, /s/, /h/, /∫/, /θ/, /t∫/.

2.2 Chú ý phần lưỡi

Các âm khác nhau khi phát âm phần lưỡi sẽ thể hiện khác nhau:

• Lưỡi chạm răng: /f/, /v/
• Đầu lưỡi cong và chạm nướu: / t /, / d /, / t∫ /, / dʒ /, / η /, / l /
• Cong đầu lưỡi và chạm ngạc cứng: / ɜ: /, / r /
• Nâng cuống lưỡi với các âm: / ɔ: /, / ɑ: /, / u: /, / ʊ /, / k /, / g /, / η /
• Răng lưỡi: /ð/, /θ/

2.3 Chú ý phần môi

Về phần môi có một số lưu ý như:

• Chu môi khi đọc các âm: /∫/, /ʒ/, /dʒ/, /t∫/
• Các âm như / ɪ /, / ʊ /, / æ / khi phát âm môi mở vừa phải
• Môi tròn khi phát các âm: /u:/, / əʊ /

3. Tips phát âm tiếng Anh đơn giản và hiệu quả

Nắm quy tắc phát âm tiếng Anh không còn là “nỗi sợ” khi áp dụng những tips dưới đây.

3.1 Xác định rõ bạn muốn phát âm tiếng Anh theo giọng 

Anh-Anh hay Anh-Mỹ

Trước tiên khi bước vào giai đoạn “chinh chiến” với quá trình luyện phát âm chuẩn, bạn cần xác định rõ mình muốn phát âm theo tiêu chuẩn của giọng nào, Anh – Anh, Anh – Mỹ hoặc các accent khác. Mỗi accent sẽ có mỗi đặc trưng khác nhau, nếu như chất giọng của Anh – Anh đem đến cảm giác lịch sự, sang trọng thì giọng Anh – Mỹ nổi bật lên sự phóng khoáng, thoải mái. Hiện nay, có các công cụ học tập như trang web, phần mềm, internet mà bạn có thể sử dụng để làm quen với các màu giọng khác nhau, từ đó định hướng chất giọng phù hợp.

3.2. Đọc to các âm ra thành tiếng và ghi âm lại

Một cách luyện các quy tắc phát âm tiếng Anh khá đơn giản mà bạn có thể luyện tập hàng ngày ngay tại nhà chính là đọc to các âm ra thành tiếng và ghi lại chất giọng của chính mình. Điều này tạo thói quen giúp bạn có thể xem lại để chỉnh sửa những lỗi mà bản thân còn gặp phải, rèn luyện thường xuyên sẽ giúp bạn đạt được bước tiến bộ rõ rệt.

3.3 Tham gia vào các câu lạc bộ tiếng Anh

Tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh là môi trường giao tiếp có thể giúp bạn nâng cao khả năng nói cũng như khả năng phản xạ nhanh với nhiều thành viên khác. Ngoài ra, sinh hoạt tại các câu lạc bộ bạn sẽ cảm thấy thoải mái, tăng cơ hội cọ xát, trao dồi và thực hành các quy tắc phát âm trong tiếng Anh được học. Mỗi thành viên sẽ là một trình độ tiếng Anh khác nhau, những người có khả năng tốt sẽ là động lực thôi thúc bạn cố gắng mỗi ngày.

3.4 Luyện tập giao tiếp hàng ngày

Luyện tập giao tiếp hàng ngày bằng tiếng Anh với các bạn bè thật hoặc ảo trên các phương tiện xã hội. Hiện nay, có nhiều phần mềm cho phép bạn kết nối và trò chuyện cùng các bạn bè từ nhiều quốc gia khác nhau. Điều này tạo nên môi trường thoải mái, vừa là nơi học tập vừa là nơi giải trí giúp bạn ứng dụng các quy tắc phát âm ứng dụng mẹo phát âm tiếng Anh và cải thiện khả năng của mình. Một số website trò chuyện với bạn bè nước ngoài như: Omegle, Italki, LingoGlobe,…

3.5 Xem những chương trình tiếng Anh trên Internet

Bạn có thể lựa chọn các chương trình tiếng Anh trên Internet để luyện quy tắc phát âm tiếng anh như: xem phim, nghe nhạc, podcast, gameshow trên các nền tảng Youtube, Netflix hoặc bất cứ website nào. Luyện nghe hàng ngày sẽ giúp bạn cải thiện kỹ năng phát âm cùng khả năng nghe đáng kể.