I. Điều kiện tự nhiên:
|
Tỉnh Houaphanh (màu đỏ) |
Nằm ở phía Đông Bắc CHDCND Lào, Houaphanh là tỉnh
miền núi có độ cao 960m so với mực nước biển, cách thủ đô Viêng Chăn 650km,
phía Tây giáp tỉnh Luang Prabang và tỉnh U Đôm Xay; phía Nam giáp tỉnh Xiêng
Khoảng; phía Đông Nam giáp tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa (Việt Nam); phía Đông Bắc
giáp tỉnh Sơn La (Việt Nam). Tỉnh có 9 huyện, trong đó 6 huyện nằm trong số 47
huyện nghèo nhất của Lào. Trung tâm hành chính đặt tại thị xã Xầm Nưa. Tỉnh có
10 cửa khẩu với Việt Nam, trong đó có 01 cửa khẩu quốc tế và 03 cửa khẩu chính.
Diện tích tự nhiên của tỉnh là 17.504 km2, tỷ lệ
che phủ rừng 40,75%, đồi núi chiếm 85%, diện tích trồng lúa chiếm 0,19% (33.190
ha).
Dân số 293.784 người (2012); mật độ dân số 17
người/km2.
Khí hậu nhiệt đới gió mùa, mùa hè nóng ẩm (tháng
4 – tháng 10), mùa khô rét buốt và khô (tháng 11 – tháng 3). Tài nguyên khoáng
sản khá phong phú với các mỏ khoáng sản kim loại màu, kim loại đen như sắt,
than, chì, kẽm. Có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế, có điều kiện thiên nhiên
thuận lợi cho phát triển nông lâm nghiệp, chăn nuôi gia súc, phát triển thủy
điện.
Giao thông đường bộ liên tỉnh và nội tỉnh còn
khó khăn, đa phần là đường đất; Tỉnh có một sân bay nhỏ, chưa đáp ứng được nhu
cầu đi lại, du lịch.
II. Tình hình kinh tế, xã hội:
Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân của tỉnh giai
đoạn 2006-2010 là 8,8%/năm, quy mô GDP đạt 3.719 tỷ Kíp tương đương 460 triệu
USD, trung bình mỗi năm đạt khoảng 743,81 tỷ Kíp tương đương 92 triệu USD, năm
tài khóa 2010-2011 đạt đến 1.032 tỷ Kíp tương đương 129 triệu USD; cơ cấu GDP
năm 2009-2010: nông nghiệp 64%, công nghiệp 17%, dịch vụ 19%; năm 2010-2011:
GDP bình quân đầu người đạt 3,5 triệu Kíp tương đương 429USD/người/năm, tỷ lệ
hộ nghèo chiếm 45,38%.
- Đầu tư trong và ngoài nước 5 năm qua
(2006-2010) đạt 152 dự án với tổng vốn đầu tư 43,9 triệu USD.
Sản xuất nông nghiệp tập trung phát triển lúa
gạo, ngô, đậu tương. Bình quân lương thực đạt 338 kg/người/năm. Diện tích và
sản lượng nhiều loại cây hoa mầu chưa đạt kế hoạch đề ra. Các đàn vật nuôi tăng
khá, đã có xuất khẩu.
Phát triển công nghiệp gặp nhiều hạn chế do cơ
sở hạ tầng yếu kém, nhưng cũng ghi nhận một số kết quả tích cực, nổi trội là
công nghiệp chế biến quy mô vừa và nhỏ. Hiện nay tỉnh có 81 cụm nhà máy chế
biến, tăng 30 cụm so với năm 2006. Các ngành tiểu thủ công nghiệp truyền thống
của các dân tộc cũng được khuyến khích và bắt đầu phát triển như nghề đan lát,
dệt lụa tơ tằm và đan mâm mây… tuy nhiên quy mô còn nhỏ, thị trường không ổn
định.
Kim ngạch xuất nhập khẩu giai đoạn 5 năm
2006-2010 đạt 30,1 triệu USD, tăng trung bình 20%/năm, giá trị nhập khẩu 18,5
triệu USD, tăng trung bình 19%/năm. Hàng hóa xuất khẩu của tỉnh chủ yếu là nông
– lâm sản như: ngô, đậu tương, cánh kiến…và một số vật nuôi. Tuy lĩnh vực thương
mại của tỉnh có phát triển nhưng vẫn ở quy mô nhỏ, hàng hóa để xuất khẩu còn ít
và thị trường xuất của tỉnh chủ yếu là Việt Nam. Hàng hóa nhập khẩu phần lớn là
để phục vụ sản xuất nội địa và tiêu dùng sinh hoạt của nhân dân, chủ yếu là máy
nông nghiệp, vật liệu xây dựng, xăng dầu và hàng tạp hóa.
Trong 5 năm vừa qua, du lịch từng bước trở thành
hoạt động kinh tế quan trọng, tập trung phát triển về dịch vụ dựa trên tiềm
năng về lịch sử và tài nguyên thiên nhiên phong phú. Số khách du lịch trong
nước và nước ngoài đến tỉnh Houaphanh trong 5 năm đạt hơn 57 ngàn lượt người,
trong đó: khách quốc tế 15,5 ngàn lượt người. Đến năm 2010 tỉnh có 5 khách sạn,
45 nhà nghỉ, 84 nhà hàng, 01 khu bảo tồn động vật hoang dã quốc tế và 01 khu
sinh thái cấp quốc gia.
Cơ sở hạ tầng được quan tâm đầu tư. Đường giao
thông đã đến được 95,5% số bản trong tỉnh. Tỷ lệ hộ được sử dụng điện đạt
38,72%, tỷ lệ dân số sử dụng nước sạch đạt 86,2%. Tỷ lệ hộ đói nghèo giảm, từ
53,23% năm 2006 xuống còn 45,38% năm 2010, điều kiện sinh hoạt của nhân dân tại
nhiều bản làng được cải thiện.
Tỷ lệ biết chữ của người dân trong độ tuổi từ
15-40 tăng từ 85,79% năm 2006 lên 95,8% năm 2010. Số học sinh các cấp học tăng
theo từng năm. Hiện có 02 trường cao đẳng tư thục hoạt động trên địa bàn tỉnh
với 680 sinh viên theo học.
Nhìn chung Houaphanh là tỉnh có nhiều khó khăn,
là một trong những tỉnh nghèo nhất của Lào, trình độ dân trí và chất lượng
nguồn nhân lực, trình độ kỹ thuật, công nghệ và quản lý, cơ sở hạ tầng chưa đáp
ứng yêu cầu phát triển. Hệ thống giao thông đường bộ phần lớn chỉ lưu thông
được vào mùa khô và chưa có sân bay đạt tiêu chuẩn.
III. Tình hình hợp tác với các tỉnh của Việt
Nam:
Tỉnh Houaphanh có quan hệ rộng rãi, thường xuyên
với các tỉnh của Việt Nam, trong đó nổi bật là Thanh Hóa, Sơn La.
Giá trị kim ngạch xuất nhập khẩu qua biên giới
giữa Houaphanh và hai tỉnh Sơn La, Thanh Hóa giai đoạn 2006-2010 đạt 26,7 triệu
USD, gấp 1,25 lần so với giai đoạn 2001-2005. Trong đó, Houaphanh xuất khẩu sang
tỉnh Sơn La 3,2 triệu USD, xuất sang tỉnh Thanh Hóa 11,9 triệu USD; Sơn La và
Thanh Hóa xuất khẩu sang tỉnh Houaphanh lần lượt là 4,9 và 6,6 triệu USD. Các
mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của tỉnh Houaphanh là nông, lâm sản như ngô, gạo và
gỗ.
Ngành giao thông vận tải đã phối hợp tổ chức các
tuyến vận tải hành khách, hàng hóa phục vụ nhu cầu vận chuyển của các doanh
nghiệp và nhân dân giữa các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Sơn La với tỉnh Houaphanh (cùng với các tỉnh khác của Lào). Hiện tại có 3 tuyến vận tải hành khách từ ba
tỉnh trên của Việt Nam đi Hủa Phăn. Các doanh nghiệp Việt Nam cũng đang tích
cực tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh Houaphanh.
Tính đến nay, có 42 dự án của các doanh nghiệp Thanh Hóa đầu tư tại Hủa Phăn
với tổng vốn đầu tư đạt 13,5 triệu USD. Tỉnh Hủa Phăn cũng tạo điều kiện cho
các doanh nghiệp của Sơn La tham gia tư vấn thiết kế và thi công các công trình
xây dựng theo quy định của Chính phủ Lào như đường giao thông, điện lưới, hệ
thống cấp nước, xây dựng công sở, thiết bị văn phòng. Các doanh nghiệp của Sơn
La hợp tác với doanh nghiệp của Houaphanh trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp
vừa và nhỏ như: sản xuất gạch, ngói, xi măng, đá xây dựng, sản xuất đồ gỗ…với
tổng quy mô các dự án khoảng 4 triệu USD.
Trong giai đoạn 2006-2010, tỉnh Thanh Hóa giúp Houaphanh 21,6 tỷ đồng, trong đó đầu tư xây dựng công trình 14,5 tỷ đồng; đào
tạo, chi trực tiếp cho lưu học sinh là 7,1 tỷ đồng; tỉnh Sơn La giúp 23,8 tỷ
đồng, chủ yếu dành cho xây dựng các công trình trên địa bàn tỉnh Houaphanh.
Về đào tạo: trong giai đoạn 2006-2010, tỉnh Sơn
La đã giúp đào tạo 63 lưu học sinh và cán bộ cho tỉnh Houaphanh tại một số
trường đại học, cao đẳng và trung cấp với các chuyên ngành sư phạm, tin học,
quản lý kinh tế, chính trị-hành chính, y tế, nông lâm. Tỉnh Thanh Hóa giúp đào
tạo 85 lưu học sinh, mở một số lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ thuật thực hành cho
cán bộ nhân viên y tế.
Hợp tác trong khuôn khổ chương trình viện trợ
hàng năm của Chính phủ Việt Nam thực hiện tại tỉnh Houaphanh:
-Dự án hỗ trợ chuyển giao các tiến bộ khoa học
kỹ thuật về sản xuất trồng trọt và chăn nuôi ở 6 bản thuộc huyện Xiềng Khọ với
diện tích tự nhiên 4.350 ha, dân số 5.243 người với 815 hộ và 2.212 lao động để
ổn định đời sống của nhân dân ở khu vực biên giới giáp với Việt Nam. Dự án đã
được thực hiện trong giai đoạn 1997-2000 với kinh phí 2,95 tỷ đồng.
- Hỗ trợ xây dựng hệ thống thủy lợi Nậm Long bao
gồm đập bằng bê tong và 5km kênh dẫn tưới với số vốn viện trợ là 27 tỷ đồng.
Hiện nay Chính phủ Lào đang tiếp tục đầu tư cho dự án này 20 tỷ Kíp.
- Dự án khảo sát giúp Lào lập báo cáo khả thi
xây dựng đường nối quốc lộ số 6B - Tén Tần, với vốn phân bổ năm 2003 là 1 tỷ
đồng.
- Dự án xây dựng Trường Dân tộc nội trú tỉnh Houaphanh tổng vốn 59,97 tỷ đồng, khởi công xây dựng năm 2010.
- Trường phổ thông trung học thị xã Sầm Nưa (quà
tặng của Nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết) với kinh phí 56 tỷ đồng, đang
tiến hành công tác chuẩn bị.
Bên cạnh đó, các địa phương khác của Việt Nam
cũng đã và đang có những hợp tác, giúp đỡ nhiều mặt cho tỉnh Houaphanh:
+ Thành phố Hồ Chí Minh hỗ trợ: xây dựng Trụ sở
Chính quyền tỉnh Houaphanh với số vốn hơn 4 triệu USD; viện trợ không hoàn lại
trên 3,2 tỷ Kíp xây dựng 4 cây cầu.
+ Tỉnh Bắc Ninh hỗ trợ: xây dựng trường Trung học cơ sở tại cụm Bản Sôi, huyện
Viêng Xay với tổng giá trị 10 tỷ VNĐ; cấp học bổng toàn phần cho 15 sinh viên
sang học tập và đào tạo tại trường CĐSP Bắc Ninh và trường Trung cấp Y tế của
tỉnh; hai tỉnh đang xem xét mở rộng quan hệ sang các lĩnh vực khác trong thời
gian tới như: Nông nghiệp, công nghiệp, du lịch, khoáng sản.
+ Tỉnh
Quảng Ninh tặng tỉnh Houaphanh 10 tỷ VNĐ để xây dựng công viên tại thị xã Sầm
Nưa mang tên “Công viên hữu nghị Quảng Ninh - Houaphanh”; về giáo dục đào tạo, hàng năm tỉnh Quảng Ninh
nhận 10 đến 15 suất học bổng đào tạo cán bộ, sinh viên Lào tại các trường cao
đẳng trên địa bàn tỉnh…
(Đang cập nhật)