Tiếng Lào (tên gốc: ພາສາລາວ; phát âm: phasa lao [phaːsaː laːw]) là một ngôn ngữ chính thức của Lào. Đây là một ngôn ngữ thuộc
hệ ngôn ngữ Tai-Kadai, chịu những ảnh hưởng của tiếng Phạn. Tiếng Lào cũng là
ngôn ngữ truyền thống của hoàng gia Lào, truyền đạt tư tưởng Ấn Độ giáo và Phật
giáo.
Tiếng Lào có ảnh hưởng
ít nhiều đến những sinh ngữ khác trong vùng đối với các lân bang như tiếng
Thái, tiếng Khmer, tiếng Việt. Lào ngữ được coi là một ngôn ngữ hỗn hợp ở bán
đảo Đông Nam Á.
Tiếng Lào có những
thanh điệu và phát âm giống tiếng Thái, phần tương đồng lên đến hơn 80%. Vì vậy
đối thoại giữa người Lào và người Thái Lan có thể hiểu nhau được. Ở Đông bắc
Thái Lan dân địa phương có thể nói chuyện người Lào dễ dàng.
Thực chất, theo Lịch
sử Biên giới giữa Lào và Thái lan thì trước kia Biên giới nước Lào từng kéo dài
xuống cả phía Tây Nam sông Mekong nên ở đó có một tộc người được gọi là người
Lào Isản (được gọi tục là Lào mọi hay Thái mọi vì da của họ rất đen giống người
Châu Phi) mà đặc điểm của người Lào Isản tuy có làn da rất xấu nhưng họ rất có
năng khiếu trời cho về thơ phú và âm nhạc nên họ thường sáng tác rất nhiều bài
hát Lào và Thái rất nổi tiếng.
Về sau do nhiều cuộc
giao tranh mà Thái lan giành được phía Tây Nam Mekong mà hợp thành đất Thái lan
nên trở thành Đông Bắc Thái lan và người Lào I-sản ở đây vẫn có truyền thống
sáng tác nhiều bài hát mà vì thế rất nhiều bài hát Thái lan nhưng lại mang 'hợp
ngữ Lào - Thái' và cũng vì thế người Đông Bắc Thái lan gần như sử chung ngôn
ngữ bình thường với người Lào nhưng sâu hơn vào nội địa của Thái lan thì người
ta sử dụng tiếng thuần Thái nên có thể khi sử dụng tiếng Lào sẽ khiến người
Thái ở Bangkok không thể hiểu được.
Phiên âm
Hiện nay tiếng Lào
được 2 'trường phái' khác nhau phiên âm, một là do các Hiệp hội Văn hóa Hữu
nghị Lào - Việt thực hiện thì họ phiên sang âm tiếng Việt vì tiếng Việt gần như
có khá đầy đủ các bộ âm chuẩn mà không thể phát âm sai được.
Một trường phái khác
là phiên âm sang hệ ngữ Latinh nhưng rất lung tung, cũng giống như tiếng Thái
khi phiên âm sang hệ ngữ Latinh thì người ta dễ nhầm lẫn giữa các Phụ âm như
'p' có thể bị đọc thành 'f' mà cũng có thể bị đọc thành 'ph', 't' thì cũng có
thể bị đọc thành 't' mà cũng có thể thành 'th'... ngoài ra sự hợp ngữ giữa các
Nguyên âm cũng bị phiên rất lung tung nên khó mà đọc chuẩn xác nếu căn cứ theo
phiên âm Quốc tế.
Vì vậy, phiên âm theo
tiếng Việt là cách phiên âm chuẩn nhất đối với tiếng Lào và tiếng Thái nói
chung (mặc dù có nhiều bộ âm của Lào và Thái không thể phiên âm sang tiếng Việt
được nhưng vẫn đạt được khoảng 85-90% so với tiếng Lào và khoảng 70-75% so với
tiếng Thái thì dù sao vẫn tin cậy hơn là phiên sang các Hệ ngữ Quốc tế khác).
Chính vì vậy,
nếu học tiếng Lào và tiếng Thái qua các Ngôn ngữ khác thì sẽ cực kỳ khó khăn
bởi các Ngôn ngữ khác không có thanh điệu và âm ngữ của các nước khác thường bị
biến đổi khó phù hợp với các Quy tắc của tiếng Thái và tiếng Lào.
|
Bảng chữ cái tiếng Lào
|